Historia Aeroklubu Podkarpackiego w Krośnie

Historia Aeroklubu Podkarpackiego SL w Krośnie

Działalność Adama Ostoji Ostaszewskiego, niewątpliwego pioniera lotnictwa na Podkarpaciu, skupiła się wokół projektów samolotów oraz bardzo śmiałych jak na tamte czasy projektów pionowzlotów. Właściciel Wzdowa podobnie jak inni był samoukiem w tej nowej, niezwykle szybko rozwijającej się dziedzinie jaką stało się lotnictwo. W roku 1888 wykonał w Berlinie lot balonem wolnym, prowadził korespondencję z Farmanem i Bleriotem. W roku 1909 zbudował samolot wzorowany na samolocie Braci Wright, którym próbował latać w okolicy swojej posiadłości we Wzdowie.

W tym samym roku 6 listopada powstał we Lwowie Związek Awiatyczny Studentów Politechniki pierwsze polskie stowarzyszenie lotnicze na ziemiach zaboru austriackiego. Swoją działalność wznowił w roku 1923, w roku tym rozpoczęto też budowę szybowca CW-1 konstrukcji Wacława Czerwińskiego. Rok 1927 to powstanie Aeroklubu Podkarpackiego we Lwowie. Od tego momentu obydwa związki zajęły się organizowaniem celowo przmyślanych wypraw szybowcowych. Wyprawa w roku 1929 od odkrytej niedawno Bezmichowej owocuje czasem lotu 2 godz. 11 minut udowodniono tym samym, że w Polsce są również tereny do latania szybowcowego. W roku 1932 w Przeglądzie lotniczym ukazuje się informacja, że w Bezmiechowej jest organizowana stałą szkoła szybowcowa o charakterze ogólnopolskim.

Rok 1937 to rekord długotrwałości lotu Wandy Modlibowskiej 24 godziny 11 minut, w 1938 Tadeusz Góra przelatuje z Bezmiechowej pod Wilno 578,9 km. Wynik, za który otrzyma jako pierwszy na świecie Medal Lilienthala.

Ustianowa pojawiła się na mapie lotniczej w 1931 roku. Jej odkrycia dokonali studenci Politechniki Lwowskiej oraz potwierdzili jej przydatność członkowie Samo-dzielnej Dęblińskiej Sekcji Szybowcowej Lubelskiego Klubu Lotniczego. Sekcja ta zorganizowała jeszcze dwie wyprawy w latach 1923-33, a następnie powstał Wojskowy Obóz Szybowcowy. Jesienią 1935 odbyły się III Krajowe Zawody Szybowcowe.

Sekcja szybowcowa i lotnisko w Krośnie

Wspomniane formy działalności lotniczej odbijały się szerokim echem w Polsce i najbliższej okolicy, nic więc dziwnego, że w roku 1928 władze miejskie Krosna przekazały część swoich terenów pod budowę lotniska. Rok wcześniej powstały w Krośnie i w Sanoku pierwsze modelarnie lotnicze. Wyczyny pilotów działały również na wyobraźnię młodzieży.

W roku 1931 Zdzisław Postępski uczeń Gimnazjum w Krośnie, skierował do swych kolegów apel o założenie w szkole sekcji szybowcowej. Do sekcji zapisało się 378 uczniów i uczennic. Głównym celem koła stał się budowa szybowca. Opiekę nad kołem przejął Powiatowy Zarząd LOPP. Budowę szybowca zakończono w 1934 roku a część członków sekcji z Postępskim na czele tak się w to zaangażowała, że nie otrzymała promocji do następnej klasy. Zainteresowanie lotnictwem udzieliło się i dorosłym mieszkańcom Krosna. Pracownicy warsztatów kopalni ropy naftowej w Potoku pod kierunkiem jej właściciela zbudowali szybowiec Wrona, który przekazali kołu szybowcowemu.

Latano na tych szybowcach na zarejestrowanym do kategorii B szybowisku na Białobrzegach. Dalszy rozwój lotnictwa na terenie Krosna był ściśle związany z przeniesieniem w 1938 z Bydgoszczy Szkoły Pilotów i Mechaników dla małoletnich. Sama rozbudowa lotniska trwała już od roku 1930 kiedy prace przy nim określano jako zaawansowane. Poświęcanie lotniska odbyło się 12 czerwca 1932 roku. Towarzyszył mu podniosły i uroczy nastrój. Zebrani obejrzeli też pokazy w wykonaniu kpt. Orlińskiego, był też obecny płk Rajski. W 1934 roku samym lotniskiem zainteresowały się władze wojskowe. Zaplanowano budowę zakładów lotniczych i szkoły pilotażu.

Aeroklub Krośnieński

Wobec takich faktów coraz częstsze były głosy domagające się powołania Aeroklubu Regionalnego. W maju 1936 powstał Aeroklub Zagłębia Krośnieńskiego afiliowany przy Aeroklubie Lwowskim. W roku 1938 otwarto uroczyście pierwszy kurs szybowcowy i samolotowy. Dnia 10 maja 1938 roku zmieniono nazwę na Aeroklub Krośnieński. Swoją działalność miał prowadzić w oparciu o istniejące już szybowisko na Białobrzegach, sekcja samolotowa swoje loty wykonywała na lotnisku Szkoły Pilotów i Mechaników dla Małoletnich. Dla najzdolniejszych przewidywano skierowanie na szkolenie w Bezmiechowej.

Samo lotnisko krośnieńskie posiadało lądowiska zapasowe w Mederówce i Łężanach. Jak na owe czasy był to poważny węzeł lotniskowy. Lotnisko krośnieńskie było wówczas jednym z największych lotnisk i jednym z najnowocześniej urządzonych w Europie.

Aeroklub w czasach II Wojny Światowej

II Wojna Światowa przerwała działalność lotniczą na Podkarpaciu, nie przerwała działalności ludzi związanych z lotnictwem. Przechowali oni przez okres wojny cztery szybowce. W domu Józefa Kusiby mieściła się i działała modelarnia lotnicza. Wielu z członków Aeroklubu walczyło w szeregach AK, część z nich zginęła w walce z okupantem. Pamięci wszystkich pilotów z Podkarpacia na pograniczu Ustianowej i Ustrzyk Dolnych postawiono pomnik dwa skrzydła w kształcie litery V, a z boku za nimi wznosi się obelisk z biało czerwoną szachownicą u szczytu. W roku 1944 z upoważnienia PKWN Józef Kusiba prowadzi w Krośnie Ośrodek Organizacji Lotnictwa, istniejący od 10.10.1945, do momentu reaktywowania Aeroklubu Krośnieńskiego.

Po reaktywacji Aeroklubu

W roku 1946 działają trzy sekcje: modelarska prowadzona przez Tadeusza Pelczarskiego, szybowcowa z instruktorem Tadeuszem Słuszkiewiczem i samolotowa z instruktorem Feliksem Balcerzakiem. W roku 1945 zmieniona zostaje również nazwa na Aeroklub Podkarpacki. Nazwa ta powraca w roku 1957 kiedy po podległości: najpierw przez Ligę Lotniczą (1949 53) a potem pod Ligę Przyjaciół Żołnierza (1953 57) w obecności przedstawiciela APRL powtórnie powołano Aeroklub Podkarpacki.

W roku 1957 rozpoczęto w Krośnie organizację Centrum Wyszkolenia Lotniczego APRL, a w roku 1964 przeniesiono ze Strzebielina Morskiego Centrum Wyszkolenia Spadochronowego. W lipcu 1964 roku ZG APRL połączył Centrum Wyszkolenia Lot-niczego z Aeroklubem Podkarpackim.

Znani piloci i ich osiągnięcia

Aeroklub Podkarpacki to miejsce skąd wywodzi się wielu pilotów, których nazwiska same mówią za siebie. Rozpoczynał tu szkolenie Jerzy Wojnar, wielu obecnych pilotów PLL LOT też latało w Krośnie np. Władysław Wójcicki, Zbigniew Kwiatek, Zygmunt Szubra, Tadeusz Płatek, Gabriel Legwant, Kazimierz Ginalski i wielu in-nych. Piloci latający w ZUA też byli instruktorami lub latali w Krośnie: Jerzy Markiewicz, Stanisław Czaja,. Janusz Michna.

Z Krosna wywodzi się wiele nazwisk związanych z osiągnięciami sportowymi, padło tu wiele rekordów, których autorami byli:

w sporcie spadochronowym: Stefan Czerwonka, Jerzy Dudek, Zbigniew Dzius, Stanisław Sidor, Zenon Brongiel, Wiesław Szelc, Stanisław Mikrut.
w szybownictwie: Barbara Prinke-Kusiba, Julian Ziobro, Mirosław Markiewicz, Julian Wacławski, Jan Gałuszka, Mieczysław Gałuszka, Zbigniew Chodorowski, Andrzej i Marek Ring, Bolesław Wójtowicz;
w lataniu rajdowo nawigacyjnym: Adam Pyzik, Jan Gruszecki;
w akrobacji samolotowej: Adam Pyzik, Witold Chodorowski;
w akrobacji szybowcowej: Grzegorz Wisniowski.

Również w modelarstwie członkowie AP odnosili liczne sukcesy z rekordami świata włącznie, należą do nich: Grzegorz Peszke, Kazimierz Ginalski, Tadeusz Pelczarski, Jan Samek Andrzej Krupa.

Wszystkie te sukcesy nie zawsze byłyby możliwe do osiągnięcia gdyby nie szare bujnych kwiatów korzenie, czyli kadra techniczna, mechanicy i osprzętowcy, bez których trudno sobie poradzić z przygotowaniem sprzętu do lotów.

Aeroklub Podkarpacki prowadził też Szkolenie Wojskowego Przysposobienia Lot-niczego I i II Stopnia oraz Wojskowego Przysposobienia Desantowego. Każdego roku prowadzone jest szkolenie podstawowe młodzieży szkolnej. Dobrze układa się współ-praca z Harcerskim Inspektoratem Lotniczym przy KCh ZHP w Krośnie. Na terenie województwa działają modelarnie i koła lotnicze, których członkowie spotykają się corocznie na zawodach na lotnisku.

Od 1989 roku odbywają się też obozy szkoleniowe Bractwa Podwójnej Mewy Stowarzyszenia Lotniczego, których członkowie zdobywają kategorię B Pilota Szybowcowego.

Lata osiemdziesiąte a szczególnie ich druga połowa to trudny okres działalności Aeroklubu, w związku z likwidacją szkolenia LPW i WPD musiało odejść wielu pracowników, którzy wiele lat poświęcili temu lotnisku.

Aeroklub Podkarpacki współcześnie

Dzień dzisiejszy nie należy do łatwego okresu. Jaka będzie przyszłość, zależy od zaangażowania wszystkich, którzy związali swoje losy z krośnieńskim lotnictwem, a także od zaangażowania i ofiarności społeczeństwa, które niejednokrotnie dawało tego dowody w myśl zasady, która widnieje w herbie rodowym Ostaszewskich – „Na próżno żyje ten, kto nie postępuje naprzód”.

Historia